ปราสาทศีขรภูมิ (จังหวัดสุริทร์)

"ปราสาทศีขรภูมิ" หรือ ปราสาทระแงง ตั้งอยู่ข้างวัดบ้านปราสาท บ้านปราสาท ตำบลระแงง อำเภอศีขรภูมิ จังหวัดสุรินทร์ ปราสาทหลังนี้เป็นปราสาทที่งดงามที่สุดในจังหวัดสุรินทร์ โดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และพระธิดาทั้ง 3 (มี หม่อมเจ้าพูนพิศมัย ดิศกุล เป็นต้น) ได้เดินทางมาเยือนเมื่อ มกราคม - กุมภาพันธ์ 2472 (นับอย่างใหม่ต้องปี พ.ศ. 2473) และได้ถูกรวมเข้ากันกับอุทยานประวัติศาสตร์กลุ่มปราสาทตาเมือนและปราสาทศีขรภูมิ

เป็นเทวสถานในศาสนาฮินดูลัทธิไศวนิกาย ศิลปะขอมแบบปาปวนและแบบนครวัด สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 17 ปราสาทศีขรภูมิ เป็นปราสาทขนาดเล็กที่มีปรางค์หมู่ 5 องค์ ก่ออิฐไม่ถือปูน ตั้งอยู่บนฐานศิลาแลงเดียวกัน โดยมีคูน้ำล้อมรอบสามด้าน รูปแบบผังจำลองลักษณะเขาพระสุเมรุอันเป็นศูนย์กลางของโลกและจักรวาล

ปราสาทศีขรภูมิที่ทีมงานเดินสำรวจพบว่ามีปราสาททั้งหมด 5 องค์ ตั้งอยู่บนฐานเดียวกัน ตรงกลางเป็นปราสาทองค์ประธาน รูปสี่เหลี่ยมจัตุรัสย่อมุมไม้ยี่สิบ องค์ปรางค์ไม่มีมุข มีประตูทางเข้าเพียงด้านเดียวคือ ทางด้านทิศตะวันออก บริเวณหน้าบันไดของปราสาทมีทับหลังสลักเป็นรูปศิวนาฏราช (พระอิศวรกำลังฟ้อนรำ) บนแท่น มีหงส์แบก 3 ตัวอยู่เหนือเศียรเกียรติมุข มีรูปพระคเนศ พระพรหม พระวิษณุ และนางปารพตี (นางอุมา) อยู่ด้านล่าง