วัดพระธาตุดอยกองมู (จังหวัดแม่ฮ่องสอน)

"วัดพระธาตุดอยกองมู" เดิมชื่อ วัดปลายดอน ตั้งอยู่ที่ดอยกองมู ทางทิศตะวันตกของอำเภอเมือง จังหวัดแม่ฮ่องสอน ถือเป็นวัดและพระธาตุประจำจังหวัดพระธาตุดอยกองมู เป็นปูชนียสถาน ประกอบด้วย พระธาตุเจดีย์ ศิลปะไทใหญ่-พม่า จำนวน 2 องค์

พระเจดีย์องค์ใหญ่สร้างโดย จองต่องสู่ เมื่อ พ.ศ. 2403 เป็นที่บรรจุพระธาตุของ พระโมคคัลลานะ เถระ ซึ่งนำมา จากประเทศพม่า ส่วนพระธาตุเจดีย์องค์เล็กสร้างเมื่อ พ.ศ. 2417 โดย พระยาสิงหนาทราชา เจ้าเมืองแม่ฮ่องสอน คนแรก จากวัดพระธาตุ ดอยกองมูนี้สามารถมองเห็นภูมิประเทศและสภาพตัวเมืองแม่ฮ่องสอนได้อย่างชัดเจน และสวยงามมากวัดนี้มี งานเทศกาลประจำปีหลายงาน เช่น ในวันปีใหม่ วันสงกรานต์ โดยเฉพาะในวันออกพรรษาจะมีการตักบาตรดาวดึงส์

ลักษณะสถาปัตยกรรมของวัดพระธาตุดอยกองมูเป็นศิลปะแบบ “ไทใหญ่ – พม่า” ซึ่งเป็นลักษณะที่แตกต่างจากงานสถาปัตยกรรมแบบล้านนาที่พบเห็นได้ทั่วไปในวัดทางภาคเหนือ พระเจดีย์องค์ใหญ่มีฐานผังแปดเหลี่ยมซ้อนชั้น ต่อขึ้นไปด้วยองค์ระฆังและปล้องไฉนโดยปราศจากชั้นบัลลังก์ บนด้านทั้งแปดประดิษฐานพระพุทธรูปประจำวันอยู่ในซุ้มจรณัมประดับลายปูนปั้น (พระพุทธรูปประจำวันจันทร์ – อาทิตย์ จะมีด้วยกันทั้งหมด 8 องค์ โดยในวันพุธซึ่งเป็นวันกลางสัปดาห์จะถือเป็นการเปลี่ยนฤกษ์ยามจึงมีพระพุทธรูปประจำวันพุธกลางวันและวันพุธกลางคืนแยกจากกันครับ) ทางด้านทิศตะวันออกขององค์พระเจดีย์สร้างเป็นวิหารแบบไทใหญ่ – พม่ามีผังรูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า หลังคาซ้อนสามชั้นมุงกระเบื้องและตกแต่งด้วยโลหะฉลุลายอันประณีต ภายในวิหารประดิษฐานพระพุทธรูปประจำทิศ

พระเจดีย์องค์เล็กมีฐานซ้อนชั้นในผังสี่เหลี่ยมยกเก็จ ตรงมุมทั้งสี่ของฐานพระเจดีย์วางประดับไว้ด้วยสิงห์ปูนปั้น เหนือชุดฐานขึ้นไปเป็นองค์ระฆังปราศจากชั้นบัลลังก์เช่นเดียวกับพระเจดีย์องค์ใหญ่ รอบองค์พระเจดีย์มีซุ้มจรณัมทั้งหมดสี่ซุ้ม แต่ซุ้มจรณัมทางด้านทิศตะวันออกจะมีลักษณะพิเศษโดดเด่นกว่าด้านอื่นๆ คือ จัดสร้างเป็นยอดปราสาทสามยอดประดับด้วยลายปูนปั้นดูงดงามอย่างยิ่ง